Buckower Felder, Berlijn

buroblad
PDF

opdrachtgever

  • Senatsverwaltung für Umwelt und Stadtentwicklung Berlin

planteam

  • Ernst van Rijn
  • Paul Kersten
  • Gijs Wolfs
  • Jakob Grambow
  • Sacha Buck
  • Arnoud Siemonsma
  • Bruno Peris Vila

ontwerp

2012

in samenwerking met

  • Driedee Graphics

Breng via dit formulier iemand op de hoogte van dit project!

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Geleidelijke verstedelijking
Het stedenbouwkundig plan voor de Buckower Felder, een landschappelijke strook langs de voormalige Berlijnse Muur, voorziet in een ‘ontginningsraamwerk’ dat een stapsgewijze invulling van het gebied mogelijk maakt, zonder dat sprake is van een gefixeerd eindbeeld.

Van grens naar overgangsgebied
De Buckower Felder maken deel uit van de zuidelijke buitenwijken van Berlijn. De zuidelijke rand van het plangebied is ook de grens tussen de stad Berlijn en de deelstaat Brandenburg. Het gebied ontwikkelde zich in de 19de en 20ste eeuw tot een diffuse stadsrandzone, waarin bestaande dorpen, landbouw en stadsuitbreidingen naast elkaar bestonden, onder de druk van de snel groeiende metropool.

Door de bouw van de Berlijnse Muur ontstond een ondoordringbare grens die het gebied in twee werelden verdeelde. Toen in de jaren zeventig aan de noordrand van het plangebied de Hans-Martin-Helbich Siedlung werd gebouwd werd het ruimtelijke contrast nog groter: aan de West-Berlijnse kant de hoogbouw van de nieuwe woonwijk, aan de Oost-Duitse kant het onbereikbare, brede en open landschap van de Mark Brandenburg.

Met het verdwijnen van de Muur begon een nieuwe fase voor de stadsrand. Niet langer veroordeeld tot perifere achterkant van de stad kan de randzone opleven als een veelzijdig overgangsgebied tussen stad en platteland. Dat biedt kansen voor het ontwikkelen van een bijzondere woonomgeving.

Stedelijk Lustlandschaft
Nu de grens tussen stad en land op deze locatie zijn absolute karakter verloren heeft, creëert het ontwerp een ‘zachte’ stadsrand die op eigentijdse wijze aansluit bij vroegere vormen van geleidelijke verstedelijking in het gebied. Een robuust en flexibel stedenbouwkundig, landschappelijk en ecologisch ‘ontginningsraamwerk’ maakt een stapsgewijze ‘kolonisatie’ van de Buckower Felder mogelijk, zonder een gefixeerd eindbeeld, maar met de kwaliteiten van een fijnmazige schakering van natuur, (stads)landbouw, tuinen en stedelijk wonen. Een stedelijk Lustlandschaft waar groen en natuur niet alleen een rol vervullen als decor voor wonen en recreatie, maar ook optimaal worden ingezet in het voedselproductieproces en de energievoorziening, en onderdeel uitmaken van een intelligente ecologische kringloop – een nieuw stedelijk Arcadië.

Onder het motto Lust und Leben im Feld biedt de nieuwe stadsrand ruimte aan een breed scala van bewoners, woonvormen en leefstijlen. Niet zozeer een gebied voor woonconsumenten als wel voor woonproducenten, mensen die actief hun eigen woning en woonomgeving samen met anderen willen vormgeven, binnen het raamwerk en de spelregels van het plan. Via een interactief forum worden de verschillende kleinschalige bouwinitiatieven op elkaar afgestemd en bijgestuurd, gemodereerd door een ‘gebiedsregisseur’.

Duurzame nederzetting
Een extra laag van samenhang en verbinding wordt gecreëerd door het coöperatieve beheer en gebruik van het gemeenschappelijke groen in het gebied – waaronder het watersysteem en de ‘buurtvelden’ – en de collectieve voorzieningen van de wijk zoals de kinderdagverblijven en het buurtcentrum annex buurtenergiecentrale met zwembad. Zo kan hier een duurzame ‘nederzetting’ evolueren die niet alleen een sterke identiteit en verbondenheid kent, maar ook een grote mate van veerkracht en aanpassingsvermogen: een wijk die energie geeft, een levend stuk stad.