wUrck in de Architect
datum
wUrck heeft een column met de titel ‘Heruitvinden van de publieke ruimte’ in het mei nummer van de Architect gepubliceerd. Deze visie vormde tevens de leidraad van een door Oriol Casas geleide workshop tijdens het Jaarcongres van de Architect. Lees mee:
In het informatietijdperk, heeft de openbare ruimte zijn oorspronkelijke betekenis definitief verloren. De publieke uitwisseling van ideeën wordt via internet en media gedaan. De angst voor conflicten in het publieke domein en het verlangen naar veiligheid heeft de verwachtingen van de openbare ruimte als panacee voor allerlei sociale problemen hoog opgeschroefd. Dit verschijnsel heeft tot twee duidelijke symptomen geleid; overdesigned ruimtes waar de gebruiker zich te beperkt voelt en ongedefinieerde ruimtes waar de gebruiker zich verloren waant. Wat ooit als theater van democratie functioneerde is nu een dwingende, dictatoriale of juist een anonieme en onleesbaar ruimte geworden: ‘redbull’ of ‘kraanwater’?
De ontwerper wordt geconfronteerd met een steeds complexere opgave: de ruimtes moeten flexibel zijn maar toch ook een sterke identiteit uitstralen; duurzaam zijn maar met steeds geringere budgetten worden gerealiseerd en onderhouden. Graag een ‘Unbloody Mary Plein’! Vul een cocktailshaker met een paar klontjes functionaliteit, rasp er veiligheid overheen en mix, voeg daarna 1 borrelglaasje flexibiliteit en 3 borrelglaasjes duurzaamheid toe. Even goed schudden en daarna 3 druppels budget, 2 druppels onderhoudsvrij en het sap van een kwart identiteit toevoegen. Uiteindelijk afmaken met een snufje schoonheid.
Kan de ontwerper, in een situatie waar ambities en middelen zo ver uit elkaar liggen, nog de regie voeren of wordt van hem het onmogelijke verwacht?
De ontwerper moet veranderen! De specialist moet plaats maken voor de generalist. Alleen vanuit een begrip van de stedenbouwkundig, architectonische en landschappelijk complexiteit kunnen we ‘plekken’ definiëren. Ons ego moet worden geparkeerd. De betrokkenheid van belanghebbenden in het ontwerptraject via co-creatieve processen lijkt de beste strategie om gebruiker en ruimte bij elkaar te brengen. Welkom in de wereld van Co (co-beheer, co-financiering, co-toezicht…).
De openbare ruimte moet veranderen! Openbaarheid is niet zaligmakend, als we ruimtes blijven ontwerpen voor iedereen ontwerpen we ruimtes voor niemand. Om deze tendens om te buigen moeten we ‘leesbare’ ruimtes maken waarin iedereen begrijpt wat de spelregels zijn; het speelveld als ultieme synthese van vrijheid en veiligheid.
ir. Oriol Casas Cancer