Breng via dit formulier iemand op de hoogte van dit project!
Opgaven
Het Willemsplein is in de 19e eeuw aangelegd aan de Willemskazerne. Bij de sloop van de vestingwerken kwam het Willemsplein aan de nieuwe, groene stadssingel te liggen. Het Willemsplein is tegelijkertijd een schakel tussen binnenstad en het stationsgebied, tussen de Rijnboulevard en Park Sonsbeek; én een schakel in de historische singelstructuur. Door de tijd heen is meer en meer verharding aangebracht, om de toename van OV en ander verkeer te faciliteren. Inmiddels is het Willemsplein uitgegroeid tot één van de drukste OV-knooppunten in Gelderland, waardoor de grote cultuurhistorische waarde en de oude singelstructuur teloor is gegaan.
1. Een toekomstbestendig en betrouwbaar openbaar vervoer
2. Een groen en klimaatbestendig Willemsplein
3. Een gastvrije entree van de binnenstad met respect voor het unieke erfgoed
4. Een openbare ruimte met meer (en veiligere) ruimte voor lopen en fietsen
Busstation
Het busstation op het Willemsplein is momenteel, door vertragingsgevoeligheid de zwakke schakel in het regionale ov-netwerk. Gezien de verwachte groei van Arnhem en de bestuurlijke wens deze op te vangen met duurzame mobiliteit, zal het aantal reizigers de komende jaren alleen maar stijgen. Het is daarom van belang dat vertragingen verminderd kunnen worden, er een robuustere capaciteit kan worden aangeboden en de doorstroom van het OV soepeler verloopt. Het busstation wordt compact en overzichtelijk. Door de compactheid van het busstation komt er alsnog ruimte vrij. Deze ruimte is gebruikt voor het verbeteren van de beleving voor reizigers, het maken van heldere looproutes en de inbedding van het busstation als open plek binnen een groene omgeving.
Promenade Willemsplein
Aan de noordzijde van binnenstad komen alle voetgangersstromen bij elkaar. Hier maken we meer ruimte voor de binnenstadsbezoeker. Met name bij de entree van het kernwinkelgebied, de Jansstraat, ontstaat door het verschuiven van de busbaan een mooie groene verblijfsplek. De promenade loopt door over het Gele Rijdersplein. Tussen het AKU-monument en het busstation vormt een grote, lommerrijke verblijfsruimte een scharnier tussen de verschillende functies en windrichtingen.
Beleving voetganger en fietser
In het ontwerp is de beleving voor langzaam verkeer sterk verbeterd. Voorheen hadden voetgangers niet altijd genoeg ruimte, waardoor zij uitweken naar het fietspad. Ook waren oversteekplaatsen onoverzichtelijk. Hierdoor ontstond conflict tussen fietser en voetganger. In het ontwerp krijgen zowel voetganger als fietser de ruimte en een overzichtelijke route. Het eerder gefragmenteerde groen wordt op elkaar aangesloten, wat de vloeiende continuïteit van historische singelstructuur versterkt. Fietsers volgen deze vloeiende lijn. Deze beleving wordt versterkt door de begeleidende nieuwe bomenclusters. De grote plantvakken fungeren als geledingszones tussen de verschillende verkeersstromen en de oversteekplaatsen zijn duidelijker, waardoor er minder conflict ontstaat tussen fietser en voetganger. Bovendien zal op ooghoogte de verharding minder dominant zijn in het blikveld. Door een vlonderpad dat tussen de bestaande monumentale Platanen slingert, wordt een extra beleving toegevoegd voor voetgangers en komt er een route naar het busstation bij.
Groen en monumenten
Door ruimte vrij te maken voor de monumentale gebouwen op het Willemsplein en door rekening te houden met zichtlijnen, komen deze gebouwen beter tot hun recht en worden deze weer beeldbepalend voor de nieuwe stadsentree. Voor verschillende voetgangersroutes geldt dat ze door een subtiele wijziging in de oriëntatie een duidelijker zichtlijn op de monumenten krijgen. Door het busstation compacter te maken en de keerlus te laten vervallen, komt er ruimte voor groen tussen het busstation en het Gele Rijders Plein. Hierdoor ontstaat er een fijne verblijfsplaats voor het AKU monument, en komt ook dit beter tot zijn recht.
Om een meer gelaagde groenstructuur te creëren worden er op het gehele plein grote vaste plantenborders aangelegd en worden er nieuwe andersoortige bomen bijgeplaatst. Dit verhoogt de esthetische waarde, creëert schaduw en verhoogt de biodiversiteit in de stad. De nieuwe bomen krijgen een K&L-vrije, ondergrondse groeiruimte van 80 m3, waarmee de vitaliteit voor vele decennia gewaarborgd is. Aan weerszijden van beide voetgangersoversteken richting het station komen solitaire, bloeiende heesters in grote schalen.
Fietsenstalling
Extra ruimtewinst wordt behaald door de huidige beheerde fietsenstalling op maaiveld te vervangen door een grote ondergrondse stalling onder het busstation. De in- en uitgang van de nieuwe fietsenstalling ligt langs de hoofdfietsroute langs de binnenstad, op het scharnierpunt tussen het Willemsplein en het Gele Rijders Plein. De luie fietstrap naar de stalling is voorzien van een glazen gevel, zodat daglichttoetreding bijdraagt aan een prettiger sfeer. De gangruimten tussen de fietsrekken volgt dezelfde logica als die van de busperrons: hoe hoger de concentraties van voetgangers of fietsers; des te breder worden de aan hen toebedeelde ruimte. Om ook onder de grond het gevoel van oriëntatie te behouden is de noordelijke binnenwand voorzien van een lichtgevende ‘horizon’ met een abstract bosmotief, terwijl de zuidelijke wand de nabijheid van de rivier verbeeldt.
Participatie
Het ontwerpproces is uitgebreid gedeeld met zowel professioneel belanghebbenden als geïnteresseerde bewoners, binnenstad bezoekers en ov-reizigers. Er is met alle relevante stakeholdersgroepen overlegd in workshopverband en wanneer nodig in bilateraal overleg. Bewoners en passanten is om hun ervaring gevraagd via gesprekken op locatie en via een online enquête (Maptionaire). Hierin kwam voornamelijk het gebrek aan groen en het conflict tussen fietser en voetganger naar voren. Veel verbetervoorstellen hebben we kunnen opnemen in het schetsontwerp. Ook is duidelijk aangegeven waarom een voorstel niet kon worden gehonoreerd (bijvoorbeeld waarom het busstation niet weg kan, of waarom de Willemstunnel niet verlengd kan worden). In een (voorlopig) afsluitende presentatie begin 2024 is het plan door de stad zeer positief ontvangen. In de vervolgfasen zal door de stad een Voorlopig en een Definitief ontwerp gemaakt worden, om in 2026 tot realisatie over te kunnen gaan.