Breng via dit formulier iemand op de hoogte van dit project!
Hink-stap-sprong
Als nieuwe netwerkverbinding beoogt de RijnlandRoute niet alleen het stedelijk gebied van Leiden ontlasten maar zal ook fungeren als hoofdontsluiting voor het (snel-)wegverkeer naar Katwijk en Valkenburg, de laatste grote woningbouwlocatie in de regio.
De RijnlandRoute bestaat uit meerdere deeltrajecten. Eind 2016 heeft de aannemerscombinatie Comol5 samen met wUrck de aanbesteding gewonnen voor het hoofdcontract (DBFM) van de RijnlandRoute, bestaande uit de nieuwe N434 (Stroomweg) tussen de A4 en de A44, en de verbreding van de aansluitende delen van beide bestaande rijkswegen. De overige twee delen van de RijnlandRoute (de N206/Tjalmaweg en de Europaweg/Lammenschansplein) zijn apart aanbesteed door de Provincie.
Ontwerpestafette
De RijnlandRoute is een groot en veelzijdig infrastructureel project met een veelheid aan architectonische en landschapsarchitectonische (deel)opgaven. In de tenderfase heeft wUrck het Plan Vormgeving opgesteld en vervolgens tot en met de oplevering van het project als architect en landschapsarchitect voor de combinatie Comol5 gefungeerd. De grote lijnen ten aanzien van de vormgeving en inpassing van de weg zijn door de Provincie vastgelegd in het Esthetisch Programma van Eisen, opgesteld door Next architecten. wUrck heeft, als (landschaps-)architect in het team van de bouwers, feitelijk het stokje overgenomen. Binnen het gestelde kader ten aanzien van ruimtelijke kwaliteit en vormgeving heeft wUrck de uitgangspunten aangescherpt of bijgestuurd middels het direct na gunning opgestelde Masterplan, de technische uitwerking en realisatie begeleid en de consistentie en integraliteit van het geheel bewaakt, dit alles in nauwe afstemming met het Q-team van de opdrachtgever.
Verborgen verbinding
Wanneer we de configuratie van de RijnlandRoute als I-profiel lezen dan vormt de Stroomweg (N434) het ‘lijf’ van het project. Deze ‘verborgen verbinding’ voert het wegverkeer met een lange boortunnel en een verdiepte ligging letterlijk onder het landschap door en is op te vatten als één samenhangend kunstwerk. De doorgaande wanden van de verdiepte, open delen van het tracé zijn uitgevoerd met een onregelmatig verticaal ‘latten’-patroon dat stortnaden en vervuiling maskeert. De beide tunnelmonden, alsmede het aquaduct van de Veenwatering zijn voorzien van karakteristieke rondingen die het continue karakter van het verdiepte tracé benadrukken. Rietkragen zomen de verdiepte ligging af aan de buitenzijde en zorgen voor een onopvallende inbedding in het landschap.
De ruim twee kilometer lange tunnel zelf is een ‘klassieke’ boortunnel met 2 buizen die reiken tot een diepte van 29 meter onder het maaiveld. Een bijzonder innovatie zijn de lenssystemen die vanaf het maaiveld door middel van Solar Optic Fibre zonlicht in de tunneltoeritten brengen, als een sterrenhemel aan het plafond.
De twee tunneldienstgebouwen bevinden zich grotendeels onder het maaiveld, in een terp. De bovengrondse delen zijn bewust los van de tunnel ontworpen en ieder heel verschillend, inspelend op de lokale context. Het westelijk dienstgebouw is in het open polderlandschap gesitueerd en heeft daarom een zo minimaal mogelijk bovengronds volume. Dit kleine, afgeronde entreepaviljoen is bekleed met verticale houten latten, als ‘contramal’ van de tunnelbak, en toont zich als mysterieus, half-transparant object in het veenweidelandschap.
Het grotere oostelijke dienstgebouw is aan drie zijden landschappelijk ingekaderd door een stevige boomsingel. Het gebouw speelt hierop in door alle toegangen te concentreren aan de vanuit de omgeving niet-zichtbare zijde en de zichtzijde juist een abstract karakter te geven. Het (bovengrondse deel van het) dienstgebouw krijgt de donkere kleur en het gekapte silhouet van een boerenschuur. Bij nadere beschouwing blijkt de kap een elegant gedetailleerd scherm van zonnepanelen dat de achterliggende dakinstallaties aan het zicht onttrekt. Met het oog op een natuurlijke inpassing in het landschap zijn beide dienstgebouwen door sloten omgeven en is de toepassing van hekwerken zo veel mogelijk vermeden.
Knopenkoppel
De te verbreden delen van de rijkswegen A44 en A4 vormen de ‘flenzen’ van het project, ieder met een eigen karakter: de met hagen afgezoomde Landgoederenroute (A44) over de strandwal aan de westzijde en de Deltaroute (A4) met weidse vergezichten door het Groene Hart aan de oostzijde.
De knopen die het lijf met de flenzen verbinden zijn diametraal verschillend. Knooppunt Ommedijk (A44) verbergt zich in het landschap door middel van ‘dive-unders’ in aansluiting op de verdiepte ligging van de Stroomweg, en geeft ruimte aan een ecopassage op maaiveldniveau. De lange fly-overs van knooppunt Hofvliet daarentegen bieden de weggebruiker een breed panorama over het open landschap, met de historische molen Zelden van Passe als ankerpunt. De fly-overs zijn gerealiseerd als in het werk gestorte kokerprofielen met grote, slanke overstekken en rustend op enkelvoudige conische pijlers.
Lokale parels
De lange fietstunnel Hofweg, die het Groene Hart voor recreanten ontsluit, vormt in het A4-deel een bijzondere lokale opgave. Bij de verlenging van deze bestaande fietstunnel stond het creëren van een veilige en aantrekkelijke passage voorop. Een groene ‘knip’ halverwege en enkele monumentale ronde lichthappers verlevendigen de wit gekeimde passage onder de rijksweg, over de volledige lengte begeleid door een fotokunstwerk van een archetypisch Hollands polderpanorama uit de omgeving.
Het A44-deel van het project wordt voor een groot deel begeleid door met hagen afgezoomde geluidsschermen en kent een hele reeks verbrede viaducten over lokale onderdoorgangen. Alleen al door zijn grote lengte is de brug over de Oude Rijn binnen deze familie van kunstwerken de meest bijzondere; de brug is voorzien van een karakteristiek glazen geluidsscherm in de middenberm, met een golvend patroon en geïntegreerde lichtmasten speciaal ontworpen voor deze betekenisvolle rivieroversteek. De onderwereld van de brug onderscheidt zich door meerdere reeksen van sculpturale pijlers op een golvend maaiveld.
De inrichting met een opvallend bomeneiland benadrukt de aansluiting Leiden-West als belangrijke stadsentree en scharnierpunt van de RijnlandRoute. De fietsonderdoorgang onder de aansluiting, parallel aan de N206, is niet minder dan 500 meter lang en bekleed met 2500 m2 tegels in een ‘DNA-patroon’ dat verwijst naar het nabijgelegen Bio Science Park. De lage groene doorkijk in de richting van het bomeneiland en de monumentale hoge onderdoorgang onder de A44 geven lucht aan de route door het licht gekromde open tunnelprofiel.
Als je het leuk vindt dit project stap voor stap te volgen, zie www.rijnlandroute.nl